پوست همواره در معرض انواع آلودگی‌ها قرار دارد، از گرد و غبار بگیرید تا کرم‌ها و مواد آرایشی که راه منافذ پوست را می‌بندند و اجازه هرگونه تنفس را از او می‌گیرند.
به گزارش سیبارا، هیچ‌گاه نمی‌توان به این سوال جواب داد که بهترین روش یا بهترین پاک‌کننده برای پوست چیست؟ چون پوست‌ها انواع مختلفی دارند و برای هر کدام از آنها پاک‌کننده‌های مناسبی ساخته و وارد بازار شده است.
با دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده، متخصص پوست و مو و رئیس مرکز تحقیقات پوست دانشگاه علوم پزشکی اصفهان گردشی در دنیای پاک‌کننده‌ها داشتیم. با ما همراه شوید تا پاک‌کننده مناسب صورت خود را بیابید.
آقای دکتر آب از نگاه همه ما نماد پاکی است، آیا به عنوان ساده‌ترین و طبیعی‌ترین پاک‌کننده قادر به تمیز کردن آلودگی‌های پوست هست؟
مسلما همینطور است آب فراوان‌ترین و در دسترس‌ترین پاک‌کننده است اما از آنجایی که چربی‌ها در آب حل نمی‌شوند، نمی‌تواند چربی‌های پوست و آلودگی‌های چرب را از بین ببرد.
پاک‌کننده‌های موجود در بازار چند دسته هستند و هر کدام چه کاربردی دارند؟
پاک‌کننده‌های پوست به انواع مختلفی از جمله صابون‌ها، تونیک‌ها، شیر پاک‌کن، ژل پاک‌کننده، تونرها و اسکراب‌ها تقسیم می‌شوند. پوست دارای PH اسیدی بین ۴.۵ تا ۶ است. باید در نظر داشته باشید که مناسب‌ترین شوینده‌های پوست شما آنهایی هستند که دارای PH مناسب و هم‌اندازه پوست باشند.
امروزه صابون در همه خانه‌ها پیدا می‌شود و بیش از سایر پاک‌کننده‌ها در دسترس مردم است. آیا می‌توان با خرید یک صابون خوب از سلامت پوست اطمینان یافت؟
صابون‌های درمانی مناسب نوع پوست و مشکلات پوستی ازجمله آکنه یا اگزما در بازار موجود است ولی باید به این نکته توجه داشت که مصرف یک صابون به تنهایی در درمان مشکلات پوستی کافی نیست و در خصوص درمان مشکل پوستی باید با متخصص مشورت کرد.
شست‌وشو با صابون‌های با PH بالا که قلیایی هستند، باعث خشکی پوست می‌شود. در نتیجه با کاسته شدن چربی‌ها، آب پوست کم می‌شود. استفاده زیاد از این‌گونه پاک‌کننده‌ها موجب سریع‌تر شدن پروسه aging یا پیر شدن می‌شود. پس انتخاب صابون مناسب برای شست‌وشوی پوست بسیار مهم است. بیشتر صابون‌هایی که در بازار موجودند دارای PH بالای هفت و قلیایی هستند در نتیجه برای شستن صورت مناسب نیستند به همین خاطر توصیه می‌کنیم از آنها برای شست‌وشوی صورت استفاده نشود.
البته صابون‌های اسیدی مناسب صورت هم چند سالی است که در ایران در دسترس قرار دارند و به نام «پَن» معروف هستند و نام علمی آنها Syndet است. بیشتر این صابون‌ها PH کمتر از ۶ دارند و برای صورت بسیار مناسب هستند.
پَن‌ها علاوه بر اینکه قدرت پاک‌کنندگی خوبی دارند، باعث گردش خون بهتر در سطح پوست می‌شوند. پزشکان معمولا توصیه می‌کنند در مواردی مثل زخم بستر و سوختگی ادرار کودکان و در سوختگی‌ها حتما از این نوع صابون‌ها در شست‌وشوی روزانه استفاده شود.
بسیاری از پاک‌کننده‌های صابونی آسیب‌رسان هستند اما صابون‌هایی که تحت عنوان «معجزه‌گر» تبلیغ می‌شوند (صابون‌های خرچنگ، حلزون و…) چطور؟ واقعا خاصیت درمانی دارند؟
همانطور که گفتیم بیشتر صابون‌هایی که در بازار موجودند دارای PH بالای ۷ و قلیایی هستند، در نتیجه مناسب شستن صورت نیستند. اما تاکید ما این است که به‌کارگیری صابون‌هایی تحت عنوان «معجزه‌گر» بیشتر جنبه تبلیغاتی دارند و نباید به تبلیغات محصولات بهداشتی و آرایشی در شبکه‌های ماهواره‌ای اعتماد کرد و هنگام تهیه این محصولات باید به نشان استاندارد و برچسب اصالت وزارت بهداشت توجه شود.
صابون‌هایی که روی برچسب آن نوشته شده مخصوص پوست چرب چه ویژگی‌هایی دارند؟ شما مصرف صابون‌های شفاف و گلیسیرینه را توصیه می‌کنید؟
کسانی که پوست خشک دارند بهتر است روزانه یک تا دو بار از این نوع صابون‌های اسیدی برای شست‌وشوی صورت خود استفاده کنند و بعد از آن حتما صورت خود را با یک کرم رطوبت‌رسان مالش دهند. اما افرادی که پوست چرب دارند بهتر است روزانه ۲ تا ۴ بار از این صابون‌ها برای شست‌وشوی صورت خود استفاده کنند. در حال حاضر برای انواع پوست شامل چرب، خشک، حساس و آکنه‌ای در بازار صابون‌های اسیدی مناسب ( پَن ) در برندهای مختلف داخلی و خارجی وجود دارد. صابون‌های شفاف و گلیسیرینه هم معمولا در افراد با پوست خشک یا آنهایی که با مصرف داروهای آنتی آکنه دچار خشکی پوست شده‌اند مناسب است و مضرات کمتری نسبت به صابون‌های معمولی دارند.
درست است که می‌گویند صابون‌های معمولی با املاح آب تشکیل رسوباتی می‌دهند که این این رسوبات پس از شست‌وشو در سطح پوست باقی می‌مانند؟
بیشتر صابون‌ها قلیایی هستند. به همین خاطر شوینده‌های غیرصابونی یا پن‌ها مناسب‌ترند. پاک کردن آرایش صورت با استفاده از صابون‌های معمولی و آب اشتباه است. به‌ویژه این مسئله در مورد کسانی که چندین بار در طول روز اقدام به پاک کردن و تمدید آرایش صورت خود می‌کنند صادق است. این کار باعث خشکی، کدری و تیرگی پوست صورت می‌شود.
بله درست است که صابون‌های معمولی با املاح آب تشکیل رسوباتی می‌دهند و این رسوبات پس از شست‌وشو در سطح پوست باقی می‌مانند (به‌ویژه در مناطقی که میزان املاح آب بالاست). همچنین این رسوبات منجر به تیرگی پوست می‌شوند.
شیرپاک‌کن‌ها خیلی قدیمی هستند و اغلب با آن آشنایی دارند، آنها چه تاثیری روی پوست می‌گذارند؟
از آنجایی که شست‌و شوی دائمی با صابون هم سخت است و هم باعث خشکی پوست و ایجاد حساسیت می‌شود بنابراین استفاده از شیرپاک‌کن توصیه می‌شود. شیرپاکن‌ها علاوه بر اثر پاک‌کنندگی بسیار خوبی که دارد، بدون آنکه به پوست آسیب برساند، موجب تمیزی، لطافت و شفاف شدن آن می‌شود. در پوست‌هایی که به همه پاک‌کننده‌ها حساس هستند، شیرپاک‌کن بهترین پاک‌کننده است. البته ژل‌های پاک‌کننده هم مثل شیرپاک‌کن‌ها عمل می‌کنند، این پاک‌کننده‌ها تا حدودی هم کف می‌کنند و بیشتر برای پوست‌های چرب به کار می‌روند اما برای کسانی که پوست‌های خشک و حساس دارند، شیر پاک‌کن بهتر است.
خشکی پوست برخی مواقع بسیار آزاردهنده می‌شود، برای رطوبت‌رسانی به پوست از چه لوسیون‌هایی می‌توان استفاده کرد؟
پس از شست‌وشوی پوست از تونر استفاده می‌شود که دارای مواد آرام‌کننده و مرطوب‌کننده پوست است. تونرها دو نوع هستند، مخصوص پوست چرب و مخصوص پوست خشک و معمولی. تونرهای پوست چرب دارای الکل هستند و در آنها ترکیبات منقبض‌کننده به کار رفته که باعث کوچک شدن روزنه‌های پوستی می‌شود. نوع مخصوص پوست‌های خشک و معمولی هم دارای مواد رطوبت‌رسان بیشتری است.
برای کسانی که پوست‌های جوش‌دار و حساسی دارند، پاک‌کننده‌های خاصی موجود است؟
بله، اسکراب‌ها برای این دسته از افراد مناسب هستند چون در ترکیب آنها دانه‌های ریزی وجود دارد و برای پاک‌سازی و سایش روی پوست به کار می‌رود. البته باید توجه داشت که اسکراب‌ها بیشتر برای پوست‌های چرب کاربرد دارند و در پوست‌های خشک کمتر استفاده می‌شوند.
پاک‌کننده‌هایی که به آب نیاز ندارند و با پنبه آغشته آرایش را پاک می‌کنند و ترکیباتشان روی پوست می‌ماند چطور؟ آنها هم مضر هستند؟
این گونه شوینده‌ها به دلیل اینکه استفاده مکرر از صابون سخت است و در شرایطی که دسترسی به آب نباشد بهترین گزینه هستند و برای پوست نیز ضرری ندارند ولی باید مناسب با نوع پوست انتخاب شوند. پاک‌کننده برای پوست‌های چرب، پوست‌های خشک و مختلط فرق می‌کند.
مثلا شیرپاک‌کن برای پاک کردن پوست‌های خشک مناسب است. افرادی که در سن و سال جوانی باشند استفاده از شیرپاک‌کن برای آنها مناسب نیست. برای پوست‌های چرب و مختلط هم استفاده از پاک‌کننده‌های آبی و یا ژل‌های پاک‌کننده مناسب‌تر است.
کسانی که زیاد آرایش می‌کنند از کدام پاک‌کننده استفاده کنند بهتر است؟
پاک کردن آرایش به خصوص قبل از خواب نباید فراموش شود، زیرا از پیری پوست جلوگیری می‌کند. انواع شوینده‌های غیرصابونی، یا پن‌ها بهترین شوینده در این زمینه محسوب می‌شوند. البته پاک‌کننده شیری یا شیرپاک‌کن که مصرف آن در ایران شایع است برای پاک کردن آرایش‌های چرب و روغنی مناسب‌تر هستند. اما شیرپاک‌کن برای پاک کردن صورت همه مناسب نیست.
آیا به علت حساسیت چشم، همه پاک‌کننده‌های پوست را می‌توان برای دور چشم و پاک کردن آرایش آن به کار برد؟
انواعی از شوینده‌ها ویژه دور چشم هستند. از آنجایی که پوست دور چشم نازک و حساس است ترجیحا از شوینده‌هایی استفاده کنید که مخصوص دور چشم هم باشند. برای پاک کردن آرایش چشمانتان، از حرکات ملایم‌تر دستتان روی پوست اطراف چشم استفاده کنید چون پوست این نواحی بسیار حساس است و امکان آسیب دیدن و چروک خوردن آن زیاد است.
آیا انتخاب پاک‌کننده برحسب فصل سال نیز فرق می‌کند؟
انتخاب پاک کننده بر حسب فصل سال نیز فرق می‌کند به عنوان مثال در فصول سرد سال باید از پاک‌کننده‌های ملایم‌تری استفاده کرد بنابراین توصیه می‌شود ضمن مشاوره با متخصص پوست برای انتخاب پاک‌کننده مناسب پوست صورت خود استفاده کنید.
توصیه پایانی شما به خوانندگان چیست؟
پاک‌کننده‌هایی را که در آن الکل به کار رفته است، خریداری نکنید. این پاک‌کننده‌ها گر چه باعث می‌شوند در سطح پوستتان احساس تازگی کنید ولی در طولانی مدت موجب خشکی پوست شما می‌شوند.